علت نوسان دور موتور در حالت درجا چیست و چگونه برطرف میشود؟ در این مقاله از وب سایت پارک دوبل به این موضوع پرداخته ایم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید
۱. علل عمومی بالا و پایین شدن دور موتور در حالت درجا
نوسان دور موتور هنگام کار کردن درجا معمولاً به ایرادات مکانیکی یا الکترونیکی موتور مربوط میشود. از جمله دلایل شایع میتوان به مشکلات استپر موتور (شیر کنترل هوای دور آرام)، اختلال در سنسورهای مختلف (مانند سنسور موقعیت دریچه گاز، دمای آب، MAF/MAP و سنسور دور موتور)، گرفتگی یا نشت در سیستم سوخترسانی (شامل انژکتورها و فیلتر بنزین)، و خرابی در سیستم جرقهزنی (شمع یا کویل معیوب) اشاره کرد. وجود نشتی خلأ یا هواگیری نامناسب در منیفولد ورودی نیز میتواند ترکیب سوخت و هوا را برهم زده و نوسان دور موتور ایجاد کند. علاوه بر این، خطاهای نرمافزاری ECU یا کیفیت پایین سوخت نیز در بروز ناپایداری دور موتور مؤثرند.
۲. علل نوسان دور موتور در خودروهای پژو (۲۰۶، ۴۰۵، پارس)
در خودروهای پژو (از جمله ۲۰۶، ۴۰۵ و پارس) عوامل مشابه خودروهای دیگر در نوسان دور موتور مؤثرند. به طور خاص، در این خودروها خرابیهای زیر شایع است: سنسور اکسیژن (O₂) معیوب، مشکلات استپر موتور، ایراد در سنسور دور موتور یا سنسور دریچه گاز، مشکلات انژکتورها و ایراد در سیستم جرقه یا ECU. مثلاً در پژو ۲۰۶ (موتور TU5)، خرابی یا جرمگرفتگی سنسور موقعیت دریچه گاز و استپر موتور ممکن است دور موتور را ناپایدار کند؛ در پژو ۴۰۵/پارس (موتور XU7)، نشت خلأ یا خرابی سنسور دور موتور اغلب باعث بالا و پایین شدن دور درجا میشود.به طور خلاصه، «نوسان دور موتور در پژو» میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد که همگی با اختلال در تأمین و کنترل هوای سوخت کار موتور ارتباط دارند؛ از خرابی شیر استپر و ایراد دریچه گاز تا سنسورهای اکسیژن، دور موتور، ECU و سیستم سوخترسانی.
۳. علت گاز خوردن خودرو در حالت درجا
«گاز خوردن» یا بالا رفتن دور موتور بدون فشار دادن پدال گاز (بهویژه پس از گرم شدن موتور) نشاندهنده مشکل فنی است. این پدیده علل متعددی دارد، از جمله:
نشتی هوا به داخل موتور (نشتی خلأ): ورود هوای اضافه از بخشهای غیررابط (ترکخوردگی لولهها یا منیفولد) موجب افزایش تزریق سوخت و بالا رفتن دور موتور میشود.
جلو افتادن زمان جرقه (Advance spark): اگر احتراق زودتر از موعد تعریف شده اتفاق بیفتد، دور موتور افزایش مییابد.
تنظیم نادرست سیم یا سنسور پدال گاز: در خودروهای دندهای، سفت بودن بیش از حد سیم گاز یا ایراد سنسور پدال گاز (در خودروهای دریچه گاز برقی) میتواند باعث بماندن دریچه گاز کمی باز شده و دور بالای موتور شود.
خرابی دریچه گاز برقی: اشکال در موتور الکتریکی دریچه گاز باعث میشود فرمانهای دریافتی به درستی اجرا نشود و دور موتور بالا نگه داشته شود.
ایراد نرمافزاری ECU: باگ یا تنظیم نامناسب نرمافزار ECU میتواند رفتار موتور در حالت درجا را ناهنجار کرده و دور آن را بالا ببرد.
خرابی دینام (الترناتور): در صورتی که دینام از کار بیفتد، بار اضافی روی موتور حذف میشود و دور موتور افزایش مییابد؛ این مسئله در موتورهای کوچک بیش تر قابل توجه است.
خرابی یا جرمگرفتگی استپر موتور: معیوب بودن شیر کنترل هوای دور آرام باعث باز ماندن بیش از حد مسیر هوای ورودی شده و دور موتور افزایش یا نوسان میکند.
سوختن فیوز استپر: در صورت قطع برق استپر، این قطعه در بازترین حالت قرار میگیرد تا موتور خاموش نشود و در نتیجه دور موتور بدون گاز دادن بالا میرود. اکثر این موارد در منابع فنی ذکر شده است . در نظر داشته باشید که در استارت سرد موتور (Cold Start) دور موتور کمی بالاتر است و این طبیعی است؛ اما استمرار دور بالا پس از گرم شدن موتور نیاز به بررسی دارد.
۴. علت بالا بودن دور موتور در حالت خلاص
بالا بودن دور موتور در وضعیت خلاص (آرام بدون دنده) معمولاً ناشی از همان مشکلات قبلی است که در «گاز خوردن در درجا» ذکر شد. به عبارت دیگر، خرابی استپر موتور، گیرکردن دریچه گاز، ایراد در سنسورهای مرتبط (مانند سنسور فشار هوا/Map یا سنسور موقعیت دریچه گاز)، یا نشتی خلأ میتواند منجر به دور بالاتر از حد طبیعی در حالت خلاص شود. منابع معتبر به موارد زیر اشاره کردهاند: خرابی استپر، خرابی یا تنظیم نبودن سیم/سنسور پدال گاز، اختلال در منیفولد ورودی (خلأ) و خرابی سنسور دور موتور یا ECU. به عنوان مثال، سایت همشهری آنلاین (برگرفته از خودروکار) بیان میکند که در چنین مواقعی باید استپر، دریچه و سنسورهای مربوطه را چک کرد.
۵. دور موتور نرمال خودرو در حالت درجا
بطور کلی، دور موتور درجا (آرام) در اکثر خودروهای سواری بین حدود ۷۰۰ تا ۹۰۰ دور در دقیقه تنظیم میشود. این مقدار دقیق بسته به مدل خودرو، تنظیمات کارخانه و شرایط محیطی (مثل دمای موتور) متفاوت است. برای مثال در برخی منابع عدد حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ دور/دقیقه ذکر شده، و منابع دیگر دامنه تقریبی ۶۰۰–۱۰۰۰ دور را برای انواع خودروها گزارش کردهاند. در دور نرمال درجا معمولاً لرزش موتور حداقل است و مصرف سوخت بهینه خواهد بود.
۶. علت بالا رفتن دور موتور پراید در حالت درجا
در خودروی پراید نیز عمدتاً دلایل مشابه خودروهای دیگر باعث گاز خوردن و دور بالای موتور میشوند. بر اساس منابع فنی، اشکالات زیر شایع است: مشکلات سنسور دریچه گاز (TPS)، شیر استپر (IAC)، نشتی خلأ در منیفولد ورودی، ایراد در سیم یا پدال گاز و همچنین خرابی سنسور دور موتور. به عنوان مثال، خرابی سنسور دریچه گاز یا جرمگرفتگی استپر میتواند موتور را در دور بالاتری نگه دارد؛ همچنین تنظیم نامناسب سیم پدال گاز و گیرکردن پدال باعث میشود دریچه گاز کمی بیشتر از حد عادی باز بماند و دور موتور افزایش یابد. در برخی منابع خاطرنشان شده که خرابی دینام یا چراغهای برقی اضافی نیز بار موتور را تغییر داده و دور را به هم میزند.
۷. علت بالا پایین شدن دور موتور پراید
نوسان دور موتور پراید (پس از گرم شدن و در حین حرکت یا درجا) میتواند دلایل متعددی داشته باشد. یک گزارش فنی و نیز مشاهدات تعمیرکاران نشان میدهد که مهمترین عوامل عبارتند از: خرابی یا جرمگرفتگی شمعها و کویلها (که سبب احتراق ناقص و نوسان میشود)، مشکلات شیر کنترل هوا (IAC) و دریچه گاز، خرابی سنسور دور موتور (میللنگ)، نشتی خلأ در لولههای ورودی هوا، گرفتگی انژکتورها و حتی تسمه تایم نامناسب. در بسیاری موارد، مشخص شده که تعویض شمعهای فرسوده و تمیز کردن یا تعویض استپر و سایر قطعات مربوطه مشکل را حل میکند. به طور خلاصه، «علت نوسان دور موتور پراید» اغلب مربوط به ایراد در سیستم احتراق یا تأمین هوا/سوخت است.
۸. علت دیر پایین آمدن دور موتور پژو
دیر پایین آمدن دور موتور پس از رها کردن پدال (یا به عبارت دیگر، ماندن دور موتور بالا مدت طولانی) معمولاً نشاندهنده مشکل در سیستم کنترل دور آرام است. در پژوها، خرابی شیر IAC یا گیر کردن استپر موتور شایع است؛ این ایراد باعث میشود حتی پس از قطع گاز، مسیر ورود هوا کاملاً بسته نشود و دور موتور دیرتر کاهش یابد. همچنین نشتی خلأ یا ایراد در دریچه گاز میتواند همین اثر را داشته باشد. علاوه بر این، خرابی سنسورهای مرتبط (مثلاً سنسور موقعیت دریچه گاز یا سنسور دور موتور) و یا اختلال در برنامه ECU، موجب میشود کاهش دور موتور به کندی صورت گیرد . به طور کلی، دلایل این حالت تا حد زیادی مشابه همان علل گاز خوردن خودرو است (مشکلات استپر، دریچه یا خلأ)، ولی علائمش به صورت «تاخیر در افت دور پس از برداشتن گاز» بروز میکند.
